خونریزی بعد از جراحی بینی یکی از شایع‌ترین اتفاقات در دوران نقاهت است. معمولاً این خونریزی به صورت خونابه یا ترشح خونی خفیف در چند روز اول دیده می‌شود، اما در برخی موارد شدت یا طول مدت آن بیشتر از حد طبیعی است. دانستن علت‌های خونریزی، مدت زمان طبیعی آن، و زمان‌هایی که باید نگران شد، به بیمار کمک می‌کند دوره نقاهت را با آگاهی و آرامش بیشتری طی کند.
چرا بعد از عمل بینی خونریزی اتفاق می‌افتد؟
خونریزی بعد از عمل بینی به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که بیشتر آن‌ها طبیعی و قابل پیش‌بینی هستند. مهم‌ترین علت‌ها شامل موارد زیر است:
۱. آسیب به مویرگ‌ها و بافت‌های داخلی بینی
در حین جراحی، بافت‌ها و رگ‌های خونی ریز در داخل بینی برش می‌خورند. این موضوع باعث می‌شود بعد از عمل، تا چند روز خونابه یا ترشح خونی از بینی خارج شود.
۲. تحریک مخاط بینی
استفاده از تامپون، بخیه یا لوله‌های مخصوص داخل بینی می‌تواند مخاط را تحریک کند و باعث خونریزی شود. به‌ویژه در هنگام کشیدن تامپون، گاهی کمی خون دیده می‌شود.
۳. خشکی و ترک خوردن مخاط داخلی
بعد از عمل، اگر مخاط بینی خشک شود یا هوای محیط خشک باشد، ممکن است ترک‌هایی در دیواره داخلی بینی ایجاد شود که منجر به خونریزی خفیف یا حتی خون دماغ شود.
۴. فشار بالا در رگ‌های بینی
عطسه شدید، فین کردن، خم شدن زیاد به جلو یا حتی فعالیت فیزیکی زودهنگام، ممکن است باعث افزایش فشار داخل بینی و در نتیجه خونریزی شود.
۵. مصرف داروهای رقیق‌کننده خون یا بیماری‌های زمینه‌ای
برخی بیماران بدون اطلاع از تأثیر داروهایشان، قبل از جراحی داروهایی مثل آسپرین یا مکمل‌هایی که خاصیت ضد انعقاد دارند مصرف می‌کنند که باعث افزایش احتمال خونریزی بعد از عمل می‌شود.
خونریزی تا چه مدت طبیعی است و چه زمانی باید نگران شد؟
در بیشتر موارد، خونریزی بعد از جراحی بینی نگران‌کننده نیست و جزئی از روند طبیعی ترمیم بافت‌ها به حساب می‌آید. اما شناخت تفاوت بین خونریزی طبیعی و غیرطبیعی بسیار مهم است.
۱. خونریزی طبیعی تا چند روز اول
در ۲۴ تا ۷۲ ساعت اول بعد از عمل، خروج خونابه از بینی یا مشاهده آثار خون خشک‌شده روی پانسمان یا داخل بینی کاملاً طبیعی است. این خون معمولاً رنگ روشن‌تری دارد و به مرور کاهش پیدا می‌کند.
۲. خون دماغ خفیف تا یک هفته اول
گاهی در هفته اول، به‌ویژه بعد از برداشتن تامپون یا بخیه، ممکن است فرد دچار خون دماغ خفیف شود. این موضوع درصورتی‌که مقدار خون کم باشد و قطع شود، طبیعی در نظر گرفته می‌شود.
۳. خونریزی یک‌طرفه یا مکرر از یک سوراخ بینی
اگر از یک سمت بینی به‌طور مداوم خون خارج شود (مثلاً فقط از سوراخ چپ یا راست)، ممکن است نشان‌دهنده‌ی پاره شدن یک مویرگ یا ایجاد زخم سطحی باشد که نیاز به معاینه دارد.
۴. خونریزی بیش از یک هفته یا شدت زیاد
اگر بعد از روز هفتم همچنان خونریزی ادامه داشته باشد یا مقدار آن زیاد باشد (مثلاً نیاز به تعویض مداوم پانسمان یا خروج لخته زیاد)، باید حتماً بررسی تخصصی انجام شود. گاهی علت می‌تواند زخم باز، عفونت، یا اختلال در انعقاد خون باشد.
۵. وجود خون خشک‌شده یا لخته‌های مکرر در بینی
در مواردی که بیمار از گرفتگی بینی به‌دلیل خون خشک‌شده شکایت دارد یا به‌طور مداوم در بینی‌اش لخته جمع می‌شود، این موضوع ممکن است مانع تنفس شده و روند ترمیم را کند کند.
چه اقداماتی برای کنترل و جلوگیری از خونریزی بعد از عمل بینی باید انجام داد؟
رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی تاثیر زیادی در کاهش خونریزی و جلوگیری از عوارض احتمالی دارد. در ادامه مهم‌ترین توصیه‌های عملی آورده شده است:
۱. بالا نگه داشتن سر هنگام خواب
حداقل تا یک هفته بعد از عمل، باید سر هنگام خواب بالاتر از سطح بدن قرار گیرد. این کار باعث کاهش فشار خون در ناحیه بینی شده و از خونریزی جلوگیری می‌کند.
۲. پرهیز از فین کردن و عطسه شدید
در هفته‌های اول نباید فین کرد. اگر عطسه پیش آمد، باید با دهان باز عطسه کرد تا فشار وارد شده به بینی کاهش یابد. فین یا عطسه شدید می‌تواند باعث باز شدن زخم‌ها و پاره شدن مویرگ‌ها شود.
۳. مرطوب نگه‌داشتن فضای بینی
هوای خشک و محیط‌های گرم ممکن است باعث خشک‌شدن مخاط بینی و ترک‌خوردن آن شود. استفاده از سرم شست‌وشو یا اسپری مرطوب‌کننده طبق توصیه پزشک می‌تواند مفید باشد.
۴. جلوگیری از فعالیت‌های فیزیکی سنگین
تا حداقل ۲ تا ۳ هفته بعد از عمل، باید از خم شدن زیاد، ورزش سنگین یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری شود. این موارد باعث افزایش فشار خون در سر و بینی می‌شوند و احتمال خونریزی را بالا می‌برند.
۵. مراجعه سریع در صورت خونریزی شدید یا مداوم
اگر خونریزی متوقف نشود، یا بیمار احساس ضعف، سرگیجه یا افت فشار داشته باشد، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. ممکن است نیاز به بستن موضعی رگ یا اقدامات درمانی خاص‌تری باشد.
در نتیجه، خونریزی بعد از عمل بینی در بیشتر موارد طبیعی و موقتی است. خروج خونابه در چند روز اول، خون دماغ خفیف یا حتی مشاهده لخته‌های خون خشک‌شده، معمولاً نشانه‌ای از ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده است. با این حال، اگر خونریزی شدید، یک‌طرفه، مداوم یا همراه با علائم دیگر مانند سرگیجه یا ضعف باشد، باید جدی گرفته شود و بیمار به پزشک مراجعه کند. رعایت دقیق توصیه‌های پس از جراحی، به‌ویژه اجتناب از فین کردن، بالا نگه داشتن سر و مرطوب نگه داشتن بینی، نقش مهمی در جلوگیری از خونریزی و بهبود سریع‌تر دارد.
آیا خونریزی بعد از عمل بینی طبیعی است؟
بله، خونریزی خفیف و خونابه در چند روز اول طبیعی است. اگر خونریزی شدید یا مداوم باشد، نیاز به بررسی پزشکی دارد.
خونریزی بینی تا چند روز بعد از عمل ادامه دارد؟
در حالت معمول، خونابه تا ۳ روز و خون دماغ خفیف تا حدود یک هفته دیده می‌شود. خونریزی بیش از این نیاز به بررسی دارد.
آیا خون دماغ شدن یک‌طرفه بعد از عمل خطرناک است؟
اگر تکرار شود یا شدت داشته باشد، ممکن است نشانه آسیب موضعی یا زخم باز باشد و بهتر است معاینه شود.
برای کاهش خونریزی بعد از جراحی بینی چه کنیم؟
سر را بالا نگه دارید، فین نکنید، عطسه را با دهان باز انجام دهید و محیط بینی را مرطوب نگه دارید.